تأثیر یوگا بر مقیاس‌های علامتی کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان پستان تحت شیمی-درمانی

چکیده مقدمه: سرطان پستان دومین سرطان شایع در جهان است. این بیماری و درمان‌های آن از جمله شیمی درمانی موجب طیف وسیعی از علایم و عوارض جانبی می‌شود. هدف از این مطالعه تعیین تأثیر یوگا بر مقیاس‌های علامتی کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان پستان تحت شیمی درمانی است. روش بررسی: در این کارآزمایی بالینی دو مرحله‌ای قبل و بعد از مداخله‌ی یوگا، 40 بیمار زن مبتلا به سرطان پستان از طریق نمونه‌گیری در دسترس در بخش‌ شیمی درمانی بیمارستان سیدالشهدا اصفهان، انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه یوگا (20 نفر) و کنترل (20 نفر) قرار گرفتند. مداخله شامل برنامه‌ی یوگا 75 دقیقه ای یک روز در میان، در مقابل گروه کنترل بدون دریافت هیچگونه طب مکمل به مدت 8 هفته بود. ابزار جمع‌آوری داده‌ها مشتمل بر پرسشنامه مشخصات جمعیتی و بالینی؛ و پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان پژوهش و درمان سرطان اروپا EORTC QLQ-C30)) و پرسشنامه استاندارد اختصاصی جهت بررسی کیفیت زندگی در مبتلایان به سرطان پستان (EORTC QLQ-BR23) بود که به صورت مصاحبه چهره به چهره با بیماران توسط یک متخصص آنکولوژی، طی 3 ماه از ابتدای خردا‌د تا پایان مردادماه 1391 تکمیل گردید. سپس اطلاعات به دست آمده تجزیه و تحلیل آماری شد. یافته‌ها: قبل از مداخله، در هر دو گروه مورد و شاهد علائم بیماری به طور معکوسی کیفیت زندگی را تحت الشعاع قرار می‌دادند (0.859- = r،0.001>p). بعد از مداخله هر چند که در تمام نمرات مربوط به مقیاس‌های علامتی کاهش قابل توجهی مشاهده شد؛ اما علائمی نظیر تهوع و استفراغ، درد، اختلال خواب، یبوست، ناراحتی از ریزش مو و عوارض جانبی درمان معنی‌دار بودند. میانگین نمره‌ کلی کیفیت زندگی قبل از مداخله در گروه یوگا 49.6 با انحراف معیار 1.3 تعیین شد که بعد از مداخله، نمره‌ 1.34 ± 81.7 را به خود اختصاص داد. نتیجه‌گیری: علائم شایع ناشی از سرطان و درمان آن و کیفیت زندگی مبتلایان به سرطان پستان تحت شیمی درمانی در اثر یوگا بهبود می‌یابد. بنابراین از برنامه یوگا می‌توان به عنوان یک روش مؤثر، راحت و کم هزینه در ارتقا کیفیت زندگی این دسته از مددجویان در مراکز درمانی و مراقبتی- حمایتی مربوط به آنها استفاده کرد.